Staatsbosbeheer in Gelderland

Beheer

In Gelderland beheert Staatsbosbeheer 30.971 ha natuur, waarvan 29.705 ha binnen het Gelders Natuur Netwerk, 16.695 ha bossen, 3.333 ha heide en stuifzand, 7.462 ha graslanden waaronder uiterwaarden en blauwgrasland en 1.556 ha moeras en rivierlandschap. Van onze bossen is 60% multifunctioneel bos, waar we beheren met oog voor natuur, recreatie en houtproductie, en 40% is natuurbos. In al onze bossen dragen we ook zorg voor cultuurhistorie en CO2-opslag. 

Veluwe, Achterhoek en Rivierengebied
Op de Veluwe vind je grootschalige natuur: grote bosgebieden met restanten van middeleeuwse bossen en grafheuvels, stuifzand- en heidecomplexen met daarin cultuurhistorische elementen zoals Hoog Buurlo en Radio Kootwijk, overgangen van stuwwallen naar lager gelegen uiterwaarden. De Achterhoek dankt haar verschijningsvorm vooral aan de mens. Eeuwenlang hebben kasteelheren, landgoedeigenaren en boeren het landschap gemaakt tot wat het nu is. In het rivierengebied ziet het landschap er op veel plekken weer uit zoals het ooit door de rivier gemaakt is. Wilde runderen en paarden, bevers en vogels bevolken een ruig gebied waar de rivier mag overstromen en natuur zich snel ontwikkelt. Bekijk alle natuurgebieden in Gelderland

Robuust
Veel van de gebieden die we beheren liggen in twee grote, robuuste systemen: Veluwe en Rivierengebied. Langs de rivieren gaat klimaatadaptie en natuurontwikkeling hand in hand. Daarnaast ligt in Gelderland een stedelijke zone met hoge recreatieve ambitie - Arnhem-Nijmegen - en een deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Cultuurhistorie
Veel van onze gebieden herbergen ook groen cultureel erfgoed, zoals eendenkooien, schaapskooien, grafheuvels, onderduikplekken. We zijn eigenaar van 83 rijksmonumenten (waaronder 7 complexen met meerdere monumenten) en 20 gemeentelijke monumenten. Voorbeelden zijn: Radio Kootwijk, forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie (Fort bij de Nieuwe Steeg (Geofort), Fort Pannerden, Fort bij Asperen en Fort Vuren) en landgoederen, zoals Soelen en Slangenburg.

Organisatie

Voor het beheren en beschermen van die natuurlijke rijkdom is veel kennis en vakmanschap nodig. In Gelderland werken we in met beheerteams: Veluwe-Noord, Veluwe-Zuid, Rivierengebied-West, Rivierengebied-Oost en Achterhoek. Deze beheerteams worden ondersteund door een provinciale staf. In totaal zo'n 120 Staatsbosbeheerders, die werken vanuit zes locaties verdeeld over de provincie.

Gastheerschap en toezicht
We willen graag dat iedere bezoeker geniet van de natuur en zich daar veilig voelt. Onze boswachters en buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) zijn gastheer of gastvrouw en houden toezicht in de terreinen. We werken samen met de provinciebrede groep van groene handhavers in Gelderland.

Maatschappelijke adviesraad
In iedere provinciale eenheid van Staatsbosbeheer is een maatschappelijke adviesraad geïnstalleerd. Deze raad adviseert het provinciehoofd van Staatsbosbeheer over vraagstukken, met als doel het maatschappelijk rendement en maatschappelijke inbedding van Staatsbosbeheer te vergroten.

Biodiversiteit

Wij beheren onze terreinen zo dat verschillende ecosystemen zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen om de natuur veerkrachtiger te maken. Hierbij richten wij ons vooral op Natura 2000-gebieden. De waardevolle en kwetsbare natuur heeft sterk te lijden onder met name verdroging en stikstofneerslag.

Landelijk gebied
De natuur en landbouw staan beiden onder druk. Integrale gebiedsprocessen binnen Vitaal Landelijk Gebied Gelderland onder leiding van de provincie moeten de stap vooruit zetten in biodiversiteitsherstel. Het is urgenter dan ooit. Natura 2000 biedt ons de ruimte zeldzame soorten en unieke ecosystemen beter te beschermen. Juist het veiligstellen van bijzondere kwaliteiten van een gebied vraagt om maatwerk.

Natura 2000
Samen met diverse partners werken we aan een gebiedsgerichte aanpak met name rondom Natura 2000-gebieden. In Gelderland liggen hele grote maar ook kleine Natura 2000-gebieden die wij (mede) beheren: Arkemheen, Binnenveldse Hooilanden, de Bruuk, Lingegebied & Diefdijk-Zuid, Loevestein, Rijnstrangen, Rijntakken, Stelkampsveld, WillinksWeust en uiteraard de Veluwe en Veluwerandmeren.
Van Provincie Gelderland ontvangt Staatsbosbeheer subsidie voor het beheer van de natuur binnen het Gelders NatuurNetwerk (GNN). Ook voeren we specifieke soortenbeschermingsplannen uit met bijdragen van de provincie zoals voor de boomkikkers in de Achterhoek. We werken aan natuurherstel in alle bestaande Natura 2000-gebieden. In veel uiterwaarden langs de rivieren lopen projecten voor natuurontwikkeling die hand in hand gaat met waterkwaliteit en klimaatbuffers. We geven uitvoering aan de Europese Kader Richtinglijn Water (KRW) samen met Rijkswaterstaat. In al deze projecten wordt samengewerkt met de omgeving, overheden, waterschappen, maatschappelijke organisaties en landbouw.

Natuurinclusieve landbouw
In Gelderland is 4.050 hectare verpacht aan agrariërs, lopen 3 pilots met agrariërs voor natuurinclusieve landbouw en werken we samen met diverse agrarische natuurverenigingen. We werken aan aantoonbare vakbekwaamheid in natuurbeheer, een opleidingseis om in aanmerking te (blijven) komen voor het pachten van gronden met een natuurbestemming. Er is een Samenwerkingsovereenkomst Natuurinclusieve landbouw Gelderland met o.a. provincie, LTO, andere TBO's, agrarische collectieven, Natuur en Milieu Gelderland, gemeenten en waterschappen.

Klimaat

Systeemherstel
Meer hitte, droogte, verdroging en hoog water in de rivieren zijn gevolgen van het veranderende klimaat. Ook een watersysteem dat gericht is op afvoeren van water in plaats van vasthouden leidt tot verdroging. Samen met partners agenderen we dit systeemherstel. We werken mee aan plannen van waterschappen, gemeenten en landbouw voor herstel van robuust watersystemen en natuur.

Bos
In Gelderland planten we 500 hectare extra bos daar waar dat kan en logisch is binnen onze terreinen. Dat is belangrijk voor klimaat en CO2-opslag. Ook bos dat gekapt is voor natuurherstel in Natura 2000-gebieden in de Achterhoek compenseren we in eigen terreinen. Calamiteiten als essentaksterfte en dode lariks leidden tot bomenkap, maar ook tot nieuwe aanplant in plantseizoen 2019-2020 en 2020-2021. We werken aan een klimaat- en toekomstbestendig bos met veel gemengde soorten, dat de droogte beter aan kan.

Veenvernatting
Ook vernatting van veen zorgt voor CO2-opslag. Daarom is het veengebied binnen de Binnenveldse hooilanden vernat.

Recreatie

Toplocaties voor recreatie in Gelderland zijn de Veluwe, met Radio Kootwijk, uitkijktoren Kootwijkerzand en schaapskooi Hoog Buurlo, de Achterhoek, met doolhof Ruurlo en landgoed Slangenburg, en het Rivierengebied met eendenkooi Waardenburg, Fort Sint Andries, Fort Pannerden en Loevestein. 

Recreatieve voorzieningen
De Veluwe is het leefgebied van grote wilde dieren, inclusief de wolf. In heel Gelderland beheren we 699 km gemarkeerde wandelroutes, 299 km fietspaden, 96 km ATB-paden en 385 km ruiterpaden. Er zijn 20 vakantiewoningen, die we verhuren via via Buitenleven Vakanties, en 4 natuurkampeerterreinen. En er zijn 2 infocentra: De Bastei in Nijmegen en 't Leesten in Ugchelen.

Natuur bij de stad
We zijn betrokken bij Park Lingezegen, een recreatiegebied tussen Arnhem en Nijmegen. Hier zijn we eigenaar en beheerder van Waterrijk, een een moerasgebied in ontwikkeling. In Nijmegen werken we vanuit De Bastei aan de Waalkade, waar ons informatiecentrum is gevestigd. Het ligt op een paar honderd meter van de Stadswaard, onderdeel van de Gelders Poort, een groot aaneengesloten riviernatuurgebied langs de Waal.

Grondstoffen

De natuur zit vol biogrondstoffen die vrijkomen tijdens het beheer. Staatsbosbeheer levert graag een bijdrage aan de circulaire economie, daar waar dat verantwoord is. Ook in Gelderland biedt de natuur grondstoffen.

Hout
In 2022 is 29.000 m3 hout geoogst. We oogsten nooit meer hout dan er jaarlijks bijgroeit en ons beheer draagt het FSC®-keurmerk. Dat hout zetten we zo hoogwaardige mogelijk op de markt voor gebruik in balken, planken, e.d..

Zon- en windenergie
Mits natuur en landschap het toelaten, biedt Staatsbosbeheer ruimte aan duurzame bronnen voor energieopwekking. Op veel daken van onze bedrijfspanden liggen zonnecellen. En er draaien 4 windmolens van de Burgercoöperatie op ons grondgebied langs de A15 binnen Windpark Deil.

Zand en klei
In de uitwaarden van de Gelderse rivieren gaat de winning van zand en klei samen met de ontwikkeling van riviernatuur, zoals in de Gelderse Poort langs de Waal.

Participatie

Maatschappelijke arbeidsparticipatie
In het kader van zorg- en participatie hebben we overeenkomsten met 10 instellingen: waaronder ’s-Heerenloo, Driestroom, Dement Talent en zorgboerderij Slangenburg. Hiermee bieden we 109 cliënten een zinvolle dagbesteding in onze natuurgebieden. Daarnaast werken we samen met 4 teams van Binnenwerk. Binnenwerk is onderdeel van het Ministerie van BZK en creëert duurzame banen voor mensen met een arbeidsbeperking.

Vrijwilligers
In de Gelderland werken we met onze 943 vrijwilligers. Ze helpen Staatsbosbeheer om de natuur te beheren en te beleven. Ze zijn onze ambassadeurs en onze ogen en oren in het contact met burgers en bedrijven. En daar zijn we trots op.

Natuureducatie
Voor kinderen hebben we 1 speelbos, 2 kabouterpaden, 2 klimbossen, 3 educatieprogramma's (Natuurwijs, Natuursprong, Expeditie Loevestein). Totaal bereiken we jaarlijks 70.725 kinderen met onze activiteiten.

De cijfers op deze pagina zijn per 31-12-2022.