Flora en fauna
In de dagelijkse praktijk komen we regelmatig voor dilemma’s te staan. Wat doe je met een vissenpoel die in de zomer opdroogt? En vossen die een weidevogelgebied intrekken? Er zijn altijd meerdere wegen te bewandelen, vanuit verschillende gezichtspunten maar ook vanuit het moment. Wat gisteren een goede oplossing leek, is vandaag misschien achterhaald door nieuwe inzichten of kennis.
De publieke opinie, de cultuur in de regio, de ecologische uitgangspunten en de kennis van onze eigen medewerkers; het speelt allemaal mee in de aanpak van fauna. En misschien wel het belangrijkst: faunabeheer is altijd maatwerk. Daarom pakken we dit soort dilemma’s bij voorkeur samen met betrokken organisaties en mensen in de streek aan. Als wilde dieren zich buiten onze terreinen bevinden, houdt onze verantwoordelijkheid voor hen in principe op. Maar we stellen ons natuurlijk wel op als goede buur. We adviseren altijd vanuit onze kennis van het terrein, de dieren en bezoekers die er komen.
Wij beheren natuur voor mens, plant en dier. In onze terreinen dragen wij zorg voor de dieren die er in het wild leven of er gehouden worden. We hebben geen voorkeur voor een dier op basis van grootte, kleur of aaibaarheid. We hebben wel voorkeur voor dieren die thuishoren in een gebied of waar we een bijzondere verantwoordelijkheid voor dragen. Voor rode lijstsoorten bijvoorbeeld. Die hebben meer aandacht nodig dan dieren die zich moeiteloos aanpassen aan een veranderde leefomgeving of in grote aantallen voorkomen.
Wij zijn terreinbeheerders met een groen hart en de voeten in de samenleving. We hebben oog voor de mensen die van de natuur en van dieren willen genieten, maar we zijn geen dierentuinbeheerder en we beheren geen knuffelnatuur. Elke streek, elk gebied is anders. Het faunabeheer stemmen we daarop af. Kort gezegd: een weidevogel hoort niet thuis in het bos en een eekhoorn niet in een veenweidegebied. Het is prima dat die eekhoorn daar zit, maar we gaan hem niet beschermen. En de weidevogel in het bos ook niet. Voor de hele fauna - van mier tot de otter - gelden in beginsel dezelfde normen en overwegingen. Het uiteindelijke verschil wordt ingegeven door de situatie ter plekke. Wij dragen de zorg voor het totale ecosysteem in een natuurgebied: van bodemkwaliteit en waterpeil tot vegetatie en fauna. Dit is het ecologische kader. Daarnaast spelen zaken als onze eigen doelen in een gebied (natuur, cultuur of recreatie) en de (internationale) verantwoordelijkheid voor het voortbestaan van soorten een rol.
Soms heeft een diersoort een extra zetje nodig omdat de omstandigheden in zijn leefgebied sterk verslechterd zijn. Of omdat ze afgesneden zijn van hun soortgenoten elders. Dan treffen we maatregelen. Soms moeten we kiezen tussen soorten: de ene soort ongemoeid laten kan betekenen dat andere soorten verdwijnen. In een land waar veel wilde dieren toch al onder druk staan omdat hun leefgebied beperkt is, kan dat grote gevolgen hebben. Als dat soorten zijn waar we een bijzonder grote (internationale) verantwoordelijkheid voor dragen, zoals weidevogels, laten we ze soms voorgaan. Andersom voelen wij ons maar beperkt verantwoordelijk voor soorten die door toedoen van mensen naar Nederland gekomen zijn.
Wilde dieren zijn vrij en behoren niemand toe. Aan ons de opgave om binnen de natuurterreinen die we beheren zoveel mogelijk de rust en ruimte te creëren zodat dieren hun natuurlijke gedrag kunnen tonen. Onze ervaring is dat is dat een dier dat zich thuis voelt in zijn omgeving, minder schuw is. En dat laatste is weer goed voor bezoekers, want dieren in het wild bekijken is iets waar iedereen van geniet.
Soms kunnen we maatregelen in het veld treffen, zoals het plaatsen van een raster langs een drukke weg of de aanleg van ecoducten. Maar afschot van dieren hoort er ook bij. Met provincie, wildbeheereenheden en andere terreinbeheerders maken we afspraken over óf, waar en hoeveel dieren moeten worden geschoten. Wij volgen daarin de uitgangspunten van de Wet natuurbescherming: alleen ingrijpen als er sprake is van schade én er geen andere oplossing mogelijk is. Die schade kan bijvoorbeeld zijn aan: verkeersveiligheid, landbouw of het halen van ecologische doelen.
Meer over faunabeheer bij Staatsbosbeheer lees je in de samenvatting van de faunabeheerinstructie.