Thema
De natuur heeft veel positieve effecten op kinderen en jongeren. Uit verschillend onderzoek blijkt dat contact en binding met de natuur cruciaal is voor hun identiteitsontwikkeling. Kinderen worden in een natuurlijke omgeving meer uitgedaagd tot onderzoekend en creatief gedrag dan in een niet-natuurlijke omgeving. Spelen in de natuur stimuleert hun zelfvertrouwen, creativiteit, sociale intelligentie en het vermogen tot abstract denken. Daarnaast is bewezen dat regelmatig buiten actief zijn overgewicht voorkomt. In de infographic 'Natuur & buitenspelen zijn gezond', zie je in een paar muisklikken hoe goed buitenspelen voor kinderen is.
Ook om de natuur veilig te stellen voor volgende generaties, is het belangrijk dat kinderen zich verbonden voelen met de natuur en de natuur de moeite van het beschermen waard vinden. Zij zijn immers de toekomstige natuurbeschermers, beleidsmakers, boeren, burgers en bouwers. Met spannende en avontuurlijke activiteiten willen wij daarom kinderen de natuur laten zien, hun hart raken en hun nieuwsgierigheid en verwondering opwekken. Dit doen we vanuit de gedachte: nu verwondering en nieuwsgierigheid zaaien, straks respect en betrokkenheid oogsten.
Alle voordelen ten spijt is het niet voor ieder kind vanzelfsprekend regelmatig met de natuur in aanraking te komen. Steeds meer kinderen groeien op in de stad. In de rest van Nederland daalt het aantal jonge kinderen juist. En stadse kinderen brengen veel minder vrije tijd in de natuur door dan anderen.
Spannende en avontuurlijke activiteiten. Daarmee willen wij het hart van kinderen raken en hun nieuwsgierigheid en verwondering opwekken. Want spelen is genieten en geeft een gevoel van vrijheid en avontuur. Ook is het de basis voor leren en voor het ontwikkelen van een actieve, gezonde leefstijl.
Om ons jeugdbeleid vorm te geven, hebben we goed gekeken naar de behoeften en leerstijlen van jongeren. Op basis daarvan hebben we onze Ambitie voor jeugd en natuur (pdf) ontwikkeld. Daarin staan natuurbeleving en vrijheid centraal: al onze activiteiten zijn erop gericht om jongeren op hun eigen manier kennis te laten maken met de natuur en vanuit die ervaring een verbinding met de groene omgeving tot stand te brengen. Kinderen uit de stedelijke omgeving krijgen daarbij extra aandacht. Daarnaast hebben we ruim natuurspeelplekken, zoals speelbossen, klimbossen en blotevoetenpaden. Dit zijn natuurlijke speelplekken in het bos, in de polder of in de duinen. Hier kunnen kinderen naar hartenlust klimmen, klauteren, hutten bouwen en met water spelen.
54 speelbossen en andere buitenspeelplekken | 38 kabouterpaden | 884.822 kinderen deden mee aan natuuractiviteiten | waarvan 36.636 deelnamen aan gezinsactiviteiten | 727.500 kwamen naar een speelbos | en 120.686 kregen natuureducatie | zoals 25.000 kinderen van 1.000 schoolklassen via NatuurWijs | 100.000 kinderen deden mee aan de Boomfeestdag. (cijfers per 31-12-2023)
Naast onze reguliere activiteiten voor kinderen organiseren we ook samen met andere organisaties natuurprojecten. Dat doen we onder meer met het NatuurCollege, Stichting Boomfeestdag, Jantje Beton, het Nederlandse Instituut voor Sport en Beweging, het Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid IVN en verschillende gemeentelijke natuur- en milieu-educatie -centra. De Boomfeestdag is een goed voorbeeld van zo’n samenwerking. Jaarlijks planten ruim kinderen uit groep 6 (9-10 jaar) op de tweede woensdag in maart 200.000 bomen, struiken en bosplantsoen langs straten en pleinen, in parken en bossen. De Boomfeestdag is een samenwerkingsverband van alle Nederlandse gemeenten en 14 natuur(educatie)organisaties.
Een ander mooi voorbeeld is onze samenwerking met NatuurWijs. NatuurWijs is een vernieuwend onderwijsprogramma voor natuurbeleving en -educatie gericht op basisscholen. NatuurWijs combineert natuurbeleving (hart) met de didactische concept-contextbenadering (hoofd) en met werken in de natuur (handen). De programma’s worden op maat gemaakt. Afhankelijk van de interesse van de school, de natuur in de omgeving, de leeftijd van de kinderen en... de passie van de boswachter. Deze stelt samen met de leerkracht een programma op, met onder meer een indrukwekkende buitendag. Daar maken ze dan kennis met het werkterrein van 'hun' boswachter en komen letterlijk in aanraking met de natuur. Bekijk het NatuurWijs jaarverslag van 2023.
In onderstaande video vertellen directeur en kinderen van basisschool De Rosmolen in Ulvenhout over hun ervaring met Natuurwijs.
Ook de Natuurbus is een mooi samenwerkingsverband, met kinderopvangorganisatie Partou. Om alle kinderen van de buitenschoolse opvang één natuuruitje per jaar te bieden, bedacht Partou de Natuurbus. Deze natuurbus haalt de kinderen in de mei-, zomer-, of herfstvakantie op bij hun eigen vestiging en brengt ze naar een dichtbij gelegen speelbos. Daar worden ze ontvangen door een boswachter of vrijwilliger van Staatsbosbeheer. Die neemt de kinderen voor een ontdekkingsdag in de natuur.
Als het aan ons ligt, gaan alle kinderen ten minste één keer met een boswachter op pad. Hun eigen beleving van de natuur staat daarbij centraal. Zo kunnen ze op hun eigen manier ervaren dat natuur en mensen bij elkaar horen. Kijk hier voor al onze activiteiten voor scholen.
Het thema Natuureducatie hoort bij één van onze prioriteiten: participatie. In de natuur werken, leren of actief zijn, is goed voor gezondheid en het welzijn van mensen. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen daarvan laten profiteren.