Meer kans voor de groei van spontaan bos

Bosplant-seizoen

Het seizoen om bomen te planten is weer aangebroken. Bomen komen in deze periode weer in ruststand, ook de jonge bomen op de kwekerij. In ruststand kunnen ze verplaatst worden naar hun definitieve plek. Afhankelijk van het weer – het mag niet te warm zijn, maar ook niet vriezen – loopt het plantseizoen ongeveer van eind november tot en met maart. In de Nationale Bossenstrategie is in 2020 bepaald dat Nederland tot 2030 37.000 hectare extra bos heeft, een groei van zo’n 10%. Staatsbosbeheer neemt hiervan 5.000 hectare voor zijn rekening.

Nieuw bos

“Dit jaar gaan we nog meer inzetten op spontane bosontwikkeling”, zegt Harrie. “Op verschillende plekken in het land zijn we bijvoorbeeld veengebieden aan het natter maken. Dat doen we op de eerste plaats voor de natuurkwaliteit en om ervoor te zorgen dat de opgeslagen CO2 in veen bewaard blijft. Maar een mooie bijkomstigheid is dat die gebieden soms zeer geschikt zijn voor moerasbos. Als je niks doet ontstaat dat in principe vanzelf. Vooral elzen zullen daar binnen de kortste keren groeien. Om ervoor te zorgen dat het gemengd bos wordt, gaan we waar dat zinvol is andere boomsoorten toevoegen. Gemengd bos is beter bestand tegen plagen en is beter voor de biodiversiteit. De Mieden in Friesland is één van die plekken. Hier zal op zo’n 30 hectare spontaan bos ontstaan.”

Uiteraard gaan we ook op veel plekken weer zelf bomen planten. Een mooi voorbeeld is Broekhuizen bij Leersum waar we vorig jaar hebben geplant en nu nog enkele hectares bijplanten. Verder planten we ruim 50 hectare in Noord-Brabant op verschillende plekken. In totaal komt er dit jaar zo’n 250 hectare nieuw bos bij in Staatsbosbeheer-gebieden. Vorig jaar hebben we uiteindelijk zo’n 200 hectare bos geplant of gerealiseerd via spontane ontwikkeling. Lees er hier meer over.

Niet snel genoeg

De stand staat nu – na vier jaar – op een kleine 700 hectare nieuw bos, na komende winter nadert de eerste duizend. “Dat klinkt best veel en we lopen voorop in Nederland, maar om onze ambitie van 5.000 hectare nieuw bos in 2030 te halen, moet het tempo omhoog”, zegt Harrie. “Helaas lopen we ertegen aan dat realiseren van nieuwe bos niet altijd eenvoudig is, er zijn veel belangen en wensen en procedures duren lang.”

De landelijke overheid heeft in 2020 bepaald dat er 37.000 hectare meer bos moet komen. De provincies zijn daar nu steeds actiever mee bezig en nemen meer bos op in hun gebiedsplannen. Maar op lokaal niveau is de realisatie nog niet eenvoudig. “De afgelopen jaren zijn we er meerdere keren tegenaan gelopen dat de vergunning zo goed als rond was, maar dat een gemeente de vergunning toch niet verleende. Vanwege agrarische belangen bijvoorbeeld, of omdat een deel van bewoners geen bos wilde vanwege het beperkende uitzicht.”

“De positieve effecten van nieuw bos voor biodiversiteit, klimaat en landschap zijn dan niet altijd goed in beeld. Je weet wat je hebt en niet wat je krijgt. Bosuitbreiding staat op lokaal niveau nog onvoldoende op de agenda. Sommige plannen gaan hierdoor weer van de baan of worden ernstig vertraagd. Dat baart me wel zorgen. Als dat niet verandert, moeten we niet gek opkijken als we meer tijd nodig hebben om de gewenste bosuitbreiding te realiseren.”

Volop kansen

Dat die 5.000 hectare extra bos er komt, daar is Harrie van overtuigd. “Zeker. Er zijn volop kansen en het enthousiasme voor meer bomen en bos is blijvend groot. Daarnaast beheren wij ook natuurgebieden van enkele recreatieschappen, bijvoorbeeld in Zuid-Holland. In die gebieden zijn ook veel mogelijkheden voor nieuw bos. Daarover zijn we nu met hen in gesprek. En ook met partijen als Rijkswaterstaat, Prorail en het Rijksvastgoed bedrijf. Zij zijn soms eigenaar van grond aansluitend aan natuurgebieden.”

“Er is plek genoeg voor veel nieuw bos. En of die hectares nu bij onze 5.000 hectare nieuw bos worden opgeteld of bij het overige deel van de bossenstrategie, doet er voor mij niet zoveel toe. Het gaat erom dat we minimaal 10 % meer bos in Nederland krijgen. Voor de CO2-opslag, voor de biodiversiteit en voor een mooi landschap.”